RAHİM SARKMASI (PROLAPSUS)

Rahim (uterus) sarkması, pelvis taban kaslarının ve ligamentlerin gerilmesi ve zayıflamasının bir sonucu olarak rahime yeterli desteği sağlayamadığında ortaya çıkar. Bu durumda rahim aşağı doğru kayar veya vajinadan dışarı çıkar.

Rahim sarkması, her yaştaki kadında ortaya çıkabileceği gibi, sıklıkla bir veya birden fazla vajinal doğum yapmış, menopoz sonrası dönemde olan kadınlarda görülmektedir. 

NEDENLERİ

1)Gebelik ve doğum sırasında destek bağ dokusunun zarar görmesi

     -Birden fazla vajinal doğum sayısı

     -Zor doğum ve uzun süren doğum eylemi

     -Doğum sırasında meydana gelen yaralanmalar

     -Büyük bebek doğurmak (4000-4500 gr)

2)Yerçekimi etkisi

3)Östrojen eksikliği

4)Obesite

5)Yıllarca tekrarlayan zorlamalar ( kronik kabızlık, kronik öksürük, astım vs)

6)Genetik olarak zayıf bir bağ dokusuna sahip olmak

BELİRTİLER

Rahim sarkmasının şiddeti değişkenlik gösterir. Hafif bir rahim sarkmanız olabilir ve hiçbir belirti ve bulguyu yaşamıyor olabilirsiniz. Eğer orta veya ileri düzeyde rahim sarkması varsa aşağıdaki belirtileri yaşayabilirsiniz:

o   Kasıklarda ağırlık ve çekilme hissi

o   Vajenden dokunun dışarı çıkması

o   İdrar kaçırma veya yapamama gibi üriner problemler

o   Barsak hareketlerinde sorunlar

o   Bel ağrısı

o   Sanki küçük bir topun üzerinde oturuyormuşsunuz gibi veya vajenden dışarı bir şey çıkacakmış gibi hissetmek

o   Sabahları daha az olup akşama doğru kötüleşen semptomlar

o   Cinsel fonksiyonların bozulması

Ne zaman doktora görünelim?

Rahim sarkması şiddetli olmadıkça tedavi gerektirmez. Eğer belirti ve bulgularınız rahatsız edici ve normal aktivitelerinizi engelliyorsa tedaviden fayda görebilirsiniz. Bu durumda tedavi seçeneklerini tartışmak için doktorunuzla konuşabilirsiniz.

KOMPLİKASYONLAR

o   Ülserler: Şiddetli rahim sarkması durumlarında, vajinal bölge rahmin aşağı inişiyle beraber dışarı çıkarak iç çamaşıra

     sürtünebilir. Bu durum bazı vakalarda vajinada ülserlere (yara) yol açabilir. Nadir vakalarda da ülserler enfekte

     olabilirler.

o   Diğer pelvik organların sarkması: Eğer rahminiz sarkıyorsa diğer pelvik organlar olan mesane ve rektum da birlikte 

     sarkabilir. İdrar yapmayı zorlaştıran ve idrar yolu enfeksiyonu riskini artıran sarkmış mesane (sistosel) vajenin ön

     duvarında çıkıntı oluşturur. Rektum üzerindeki bağ dokusunun zayıflığı, bağırsak hareketlerini zorlaştırabilecek

     rektumun vajene fıtıklaşmasına (rektosel) neden olabilir.

TANI

o   Pelvis Muayenesi: Rahim sarkması tanısı genellikle jinekolojik muayenede konur. Bu muayene sırasında,sizden

     ıkınmanız veya kaslarınızı sıkmanız istenebilir.  Muayeneniz ayakta veya jinekolojik muayene pozisyonunda yapılabilir. 

o   Anket: Rahim sarkmanızın hayat kalitenizi nasıl  etkilediğini gösteren doktorunuzun sizi değerlendirmesine yardımı 

     olacak bir anket doldurabilirsiniz. Bu bilgi tedavi kararlarınıza rehberlik edebilir.

o   Ürodinami testleri : Eğer şiddetli idrar kaçırmanız ( inkontinans ) varsa mesane fonksiyonlarınızın

     değerlendirilebilmesi ve cerrahi tedaviden göreceğiniz yararın belirlenmesi için gerekebilir.

o   Rahim sarkmasında, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya ultrason gibi görüntüleme testlerine genellikle ihtiyaç

     duyulmaz. Ancak  bu testler bazen sarkmanın derecelendirmesinde faydalı olabilir.

ÖNLEME YOLLARI

Rahim sarkması her zaman önlenemese de risk azaltılabilir:

o   Kegel egzersizleri: Bu egzersizler özellikle doğum sonrası etkilenen pelvik taban kaslarınızı güçlendirebilir.

Kegel egzersizi yapabilmek için aşağıdaki adımları izleyin:

           -Pelvis taban kaslarınızı (idrarını durdurmak için kullandığınız kaslarınızı) sıkın.

      -Sıkma işlemini 5 saniye boyunca devam ettirin, sonra 5 saniye gevşek bırakın.        

      -Eğer bu çok zor olursa başlarda 2 saniye sıkıp, 3 saniye gevşeyin.

      -10 saniye kasılı tutabildiğiniz zamana kadar çalışmaya devam edin.

       -Bu egzersizi her seferinde 10 defa, günde 3 set olarak yapın.

o   Pilates : Bu egzersiz yöntemi ilgili kaslarınızın güçlenmesine yolaçar

o   Kronik Kabızlığın önlenmesi ve tedavi edilmesi: Fazla miktarda sıvı alın. Meyve, sebze, fasulye ve tam

     tahıllı gevrekler gibi yüksek lifli yiyecekleri yiyin.

o   Ağır kaldırmaktan kaçınma ve ağır kaldırırken doğru yöntemi kullanmak: Ağır bir şey kaldırırken, bel ve sırtınız

     yerine bacaklarınızı kullanın.

o   Kronik öksürüğü kontrol altına almak: Sigara içmeyin ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı ( KOACH )  veya bronşit

     için tedavi alın.

o   Kilo almaktan kaçınmak: Ideal kilonuzu ve eğer ihtiyacınız varsa kilo verme stratejinizi belirleyin.

TEDAVİ

Rahim sarkması şiddetli değilse ve bir şikayetiniz yoksa genellikle bir tedavi gerekmez. Ancak, pelvis tabanı tonusunu kaybetmeye devam edebilir, zamanla rahim sarkması ilerleyebilir ve şikayetler ortaya çıkabilir.

Tedavi seçenekleri :

1)Laser Uygulamaları: Vajinal kas ve destek dokularının tonusunu ve gücünü artırır, gevşekliği azaltır ve hafif

   sarkmalarda şikayetlerin azalmasını sağlar.

2)Vajinal Pesser:  Bu plastik veya silikon bir halkadır. Bu alet vajinanızın içine yerleştirilir ve rahminizi yerinde tutar.

   Pesserler, düzenli olarak çıkartılıp temizlenmelidir. Bazı pesserleri akşam çıkarıp sabah takabilirsiniz ama bazı pesserler  

   takıldığı yerde uzun süre kalabilmektedir. Geçici bir tedavidir, sadece kullanıldığı süre işe yarar. Pesserler vajinal dokuyu

   yaralayabilir ve cinsel ilişkiyi engelleyebilir.

3)Cerrahi: Şiddetli sarkmalarda ve şikayetin çok olduğu durumlarda kalıcı bir tedavi olarak anatominin restorasyonu için

   cerrahi uygulanır. Minimal invaziv yöntemler  (laparoskopik ve robotik), vajinal veya açık cerrahi kullanılabilir. Bu

   onarım sırasında bazen zayıf dokuları desteklemek için sentetik materyaller kullanılabilir. Rahim sarkması için yapılan

   cerrahi tedavide bazı şartlarda rahmin  alınması anlamına gelen histerektomi ameliyatı yapılabilir. Her ameliyatın avantaj

   ve dezavantajları mevcuttur ve bunlar için cerrahınızla konuşarak karar vermeniz gerekecektir.

 - Sakropeksi ( sakrokolpopeksi / sakrohisteropeksi ): Bu yöntemde vajen kafı veya uterus sakrum kemiğine

   bir bant şeklinde sentetik bir materyal ( mesh ) ile fikse edilir. Bu teknik laparoskopik, robotik veya açık olarak yapılabilir.

      A)Laparoskopik Sakrokolpopeksi

       B)Laparoskopik Sakrokolpopeksi

      -Uterosakral Plikasyon: Laparoskopik olarak uterusu ve vajeni yerinde tutan kardinal ve uterosakral ligamanlar

        birbirlerine bağlanır ve güçlendirilir.

      -Laparoskopik Lateral süspansiyon: Servikovajinal fasiaya mesh fikse edildikten  sonra her iki yan tarafta

        peritonun altından iliak crestin 2 cm üzerinde batın ön duvarından mesh çıkartılır ve kesilir

      -Laparoskopik Pektopeksi: Bant şeklinde bir mesh ön vajen duvarına veya servikse fikse edilir ve uçları pelvisin

        yan tarafında iliopektineal ligamana bağlanır

       -Sakrospinoz fiksasyon:  Vajinal yolla vajen kafı genellikle tektaraflı skrospinöz  ligamana fikse edilir

Eğer ilerde gebelik planınız varsa rahim sarkması ameliyatları için uygun bir aday olmayabilirsiniz. Çünkü gebelik ve bebeğin doğumu rahminizi destekleyen dokular üzerinde gerilim oluşturacağı için onarım ameliyatının faydalarını ortadan kaldıracaktır. Ayrıca sağlık sorunları olan hastalarda cerrahi tedaviler riskli olabileceği için pesser kullanımı uygun tedavi seçeneği olabilir.